Ένα μυθιστόρημα για τη Μελίβοια... (Β' Μέρος).

Συνεχίζουμε δημοσιεύοντας σήμερα το Β' μέρος του μυθιστορήματος για τη Μελίβοια, του Αθανασίου Μπεϊνά. Χρησιμοποιούμε κάποιες φωτογραφίες για να συνοδεύσουν το κείμενο, οι οποίες παραχωρήθηκαν από πολλούς συγχωριανούς μας σε προγενέστερο χρόνο και δεν είχαν δει το φως της δημοσιότητας μέχρι και σήμερα. Θεωρούμε ότι η χρήση τους εδώ θα "πιάσει τόπο" ...

...Συνέχεια από το προηγούμενο.

    Ο Νίκος επέστρεψε το μεσημέρι, μετά το πέρας των μαθημάτων του σχολείου και κατά τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με το λεωφορείο και την ίδια περίπου διαδικασία, στο χωριό του, τη Μελίβοια.

    Η Μελίβοια έχει περίπου στους 2.500 κατοίκους και είναι χωριό ορεινό. Έχει πρόσβαση στη θάλασσα, λόγω των πολλών παραθαλάσσιων οικισμών που έχει, και είτε κατοικούν εκεί Μελιβοιώτες μόνιμα, είτε έχουν εκεί ιδιοκτησίες και κατοικούν μόνιμα στη Μελίβοια. Ο μεγαλύτερος οικισμός της Μελιβοίας είναι η Βελίκα, που είναι και ο πιο κοντινός, που απέχει ολικά περίπου εννέα χιλιόμετρα. Άλλοι οικισμοί είναι η Παλιουριά, η Κουτσουπιά και το Κόκκινο Νερό που είναι και το πιο μακρινό σημείο του χωριού.

Τμήμα της παραλίας του Κόκκινου Νερού. (Προσφορά: Ευάγγελος Λέτσιος).

    Το όνομα Μελίβοια δόθηκε στο χωριό από την αρχαία πόλη Μελίβοια, που όπως γράφει ο Όμηρος, έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με αρχηγό το Φιλοκτήτη, που ήταν αρχηγός και άλλων πόλεων, όπως η Ολιζώνα, η Θαυμακία και η Μηθώνη. Όταν δόθηκαν τα νέα ονόματα στις ελληνικές πόλεις και χωριά, μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, από την ελληνική πολιτεία και με επιτροπή που συμμετείχε αρχαιολόγος, έκρινε η επιτροπή μαζί με τον αρχαιολόγο ότι η αρχαία Μελίβοια ήταν εκεί ή εκεί κοντά, και έτσι δόθηκε αυτό το όνομα στο χωριό.

Ιλιάδα, Β' Ραψωδία. Από παλαίτυπο βιβλίο του Βάιου Μπεϊνά. 

    Τα σπίτια στη Μελίβοια είναι κατά κύριο λόγο πέτρινα, με κεραμίδια και τριώροφα, δηλαδή ισόγειο και δύο ορόφους πάνω από το ισόγειο. Το ισόγειο, ή, όπως το έλεγαν οι κάτοικοι του χωριού, "κατώι" χρησίμευε για να βάλουν τα ζώα, δηλαδή μουλάρια, γίδες, κότες και άλλα οικόσιτα ζωντανά. Ο πρώτος πάνω από το ισόγειο όροφος χρησίμευε για κατοικήσιμος χώρος και ο δεύτερος πάνω από το ισόγειο όροφος χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος, δηλαδή για τις σοδειές τους.

Ο κεντρικός δρόμος της Αθανάτης, στο ύψος της πλατείας, σε σκίτσο του δικού μας Αντώνη Γιάγκου. 

    Οι σοδειές τους ήταν λίγο λάδι και κρασί, πολύ τσίπουρο και άφθονη εκτροφή μεταξοσκώληκα, δηλαδή "κουκούλι, όπως το έλεγαν οι κάτοικοι. Η Μελίβοια είχε μεγάλη παραγωγή σε μετάξι και όλες οι αυλές των σπιτιών, αλλά και πολλά κτήματα ήταν γεμάτα με δέντρα μουριάς για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα, που αργότερα εγκαταλείφθηκε.

Παραδοσιακά Θανατιώτικα σπίτια... μπροστά οι απαραίτητες μουριές! (Προσφορά: Βάια Μπάτσικα).

    Κατά τα πιο παλιά χρόνια και στα χρόνια γύρω στα 1800, επί τουρκοκρατίας, η Αθανάτη, μαζί με τα Αμπελάκια, την Αγιά, τη Νιβόλιανη και μερικά άλλα χωριά του Κισσάβου, ήταν χωριά με μεγάλη παραγωγή νημάτων και μεταξιού. Εγήγαγαν αυτά τα προϊόντα προς τη Βιέννη της Αυστρίας και προς άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, ακόμα και στην Κωνσταντινούπολη. Η παρακμή, όμως, ήρθε με τον πόλεμο του Ναπολέοντα στην Αυστρία, στα 1806 και την πτώχευση των τραπεζών της Βιέννης, που είχε σαν συνέπεια εκτός από το ότι οι κάτοικοι της Βιέννης δεν είχαν αγοραστική δύναμη, οι κάτοικοι των χωριών του Κισσάβου, δηλαδή οι επιχειρήσεις τους, έχασαν όλα τα λεφτά τους, που τα είχαν επενδύσει μόνο σε Αυστριακές τράπεζες. Ακόμα ένας λόγος, όμως, που συντέλεσε στην παρακμή της Αθανάτης και των άλλων χωριών του Κισσάβου ήταν ότι κατά την εποχή που άκμαζαν επένδυσαν πολλά χρήματα για την κατασκευή πολυτελών σπιτιών, με αποτέλεσμα βλέποντάς τα ο Βελή Πασάς, που ήταν υπεύθυνος και πασάς στη Λάρισα να τους υπερφορολογήσει. Η υπερφορολόγηση του Βελή Πασά σ' αυτά τα χωριά είχε αποτέλεσμα να μην μπορέσουν οι κάτοικοι να ορθοποδήσουν και να παρακμάσουν οριστικά , δηλαδή κάτι σαν αυτό που λέμε στην καθημερινότητα "ήταν στραβό το κλήμα, το έφαγε και ο γάιδαρος!".

Από αφιέρωμα της επιθεωρήσεως "Ηώς" για τη Θεσσαλία. Το απόσπασμα αναφέρεται στην εμπορία και μεταπώληση βαμβακιού στους Αθανατιώτες υφαντές. (Προσφορά του τόμου: Κώστας Σπανός).

    Η παραγωγή στο τσίπουρο ήταν και αυτή μεγάλη και συνέβαλε στην οικονομία του χωριού. Πολλά κτήματα ήταν γεμάτα με συκιές, οι καρποί των οποίων, τα σύκα, χρησίμευαν στην παραγωγή της καλύτερης ποιότητας και γεύσης τσίπουρου σε όλη την Ελλάδα. Το τσίπουρο της Μελιβοίας από σύκα ήταν ξακουστό σε όλη τη Θεσσαλία, μα πιο πολύ στο Βόλο, αλλά εγκαταλείφθηκε και αυτό.

"Ξιασκάλωμα" κουκουλιού... Μια παμπάλαια φωτογραφία, που απεικονίζει μέλη της οικογένειας Ζιούρκα. (Προσφορά: Αντώνιος Πενήντας).

    Το κροκάρι, όπως λεγόταν, δηλαδή σπόρος για κρεμμύδια, ήταν κι αυτό βασική παραγωγή των Μελιβοιωτών, ώσπου κι αυτό εγκαταλείφθηκε. Όλα τα προϊόντα που αναφέρεται παραπάνω ότι εγκαταλείφθηκε η παραγωγή τους από τους κατοίκους, δηλαδή μεταξοσκώληκας, τσίπουρο και κροκάρι, ήταν πολύ βασικά προϊόντα παραγωγής και εισοδήματος των κατοίκων, που συνέβαλαν στο 90% της συντήρησης και ευημερίας των κατοίκων. Όμως, το εμπόριο έπαψε να τα απορροφά, λόγω του ότι ο μεταξοσκώληκας αντικαταστάθηκε από το βαμβάκι, το κροκάρι που ήταν για σπόρος κρεμμυδιού αντικαταστάθηκε με απ' ευθείας άλλον σπόρο και το τσίπουρο που παραγόταν με βράσιμο των σύκων στα καζάνια από πολλές οικογένειες αντικαταστάθηκε με εργοστάσια.

Το τσίπουρο παράγεται ακόμα, σε μικρότερες βέβαια ποσότητες... Εδώ καζάνι απόσταξης... 

    Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν το εισόδημα των κατοίκων να εξαλειφθεί από αυτά τα προϊόντα και συνεπώς οι οικογένειες του χωριού να μείνουν χωρίς εισόδημα, δηλαδή φτωχοί έως και πάμπτωχοι...            

Συνεχίζεται...