Παναγία Βελίκα ή Λούπου

Ο ναός είναι κτίσμα ( σύμφωνα με μελέτες και άρθρα μελετητών του ) του 12ου αιώνα . Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου - Απόδοση της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Αγ. Λούπου - αγιογραφία του οποίου υπάρχει και στο ναό της Παναγίας στη Μελιβοία . Περιγράφεται ως "αρμονικό" και "κομψό" μνημείο και είναι κτισμένο με την τεχνική της κρυμμένης πλίνθου

( μοναδικό δείγμα της τεχνικής στη Θεσσαλία ) , με υπέροχο κεραμοπλαστικό διάκοσμο .

( Βλέπε και Η ιστορική Μελίβοια επιμ. Αρχιμ. Νεκτ. Δρόσος - Εκδόσεις ΦΥΛΛΑ )

Εδώ η Δυτική όψη :

( οι φωτογραφίες απεικονίζουν το μνημείο όπως ήταν τον Αύγουστο του 2007 )

Η νότια όψη με τα αψιδώματα που περιβάλλονται από τις επάλληλες

οδοντωτές ταινίες και τα κλεισμένα - σε δεύτερο χρόνο - δίλοβα παράθυρα

( στο αριστερό αψίδωμα έχει μετασκευαστεί σε ορθογώνιο παράθυρο ) :

Η κόγχη του ιερού από Νοτιοανατολικά . Κι εδώ εξαίσια δείγματα κεραμοπλαστικής :

Το εσωτερικό - Η άκρα Ταπείνωσις στην Προσκομιδή :

Ο αρχάγγελος Γαβριήλ αριστερά από την κόγχη του Ιερού :

Το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει είναι το εξής :
Κάτω από ποιες συνθήκες το μνημείο διασώθηκε , όταν μάλιστα στις πηγές που διασώθηκαν η περιοχή δεν φαίνεται να κατοικείται μόνιμα , ενώ άλλα μνημεία της περιοχής , μερικές φορές και μεταγενέστερα π.χ. ναοί στο Κόκκινο Νερό , κατέρρευσαν , παρ' όλο μάλιστα που ήταν κοντά στον οικισμό , ο οποίος μάλιστα σύμφωνα με την πρόθεση 401 του Μεγάλου Μετεώρου όχι μόνο κατοικείται , αλλά μεταξύ των αφιερωτών υπάρχει και ιερέας , με ότι αυτό συνεπάγεται για το μέγεθός του , το βάθος χρόνου που κατοικείται κ.λπ. ( Πρόθεση 401 , φ. 84β χωρίον κόκηνο νερό νικολάου ιερέος , μιχαήλ , μαρίασ , Ιωάννου , Ιωάννου )   

Θεσσαλικό Ημερολόγιο Εκδ. Κωστ. Σπανός

• Δεριζιώτης Λάζ. "Μια επιγραφή από την ανατολική Όσσα" ( σελ . 8 - 10 ) . Αναφέρεται στην επιγραφή που αφορά την παλιά μονή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου ( 1571 μ.Χ. ) , που βρέθηκε στον αγρό του Νικολ. Χαρατσή ( ή Ζαχαρού ) . Τώρα η επιγραφή βρίσκεται στην Αρχαιολογική Συλλογή της Μελιβοίας , που στεγάζεται στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου της Μελιβοίας και είναι επισκέψιμη στο κοινό .
  

Το κείμενο της επιγραφής έχει ως εξής :

"ΑΝΗΓΕΡΤΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ Κ(ΑΙ) ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ Κ(ΑΙ) ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Κ(ΑΙ)ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ / ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΥΡ ΙΩΑΣΑΦ ΠΡΩΤΟΘΡΟΝΟΥ Κ(ΑΙ) ΚΤΗΤΟΡΟΣ ΕΝ ΕΤΕΙ , ΖΟΘ .
ΙΝΔΙΚΤΙΩΝΟΣ ΙΔ."

ΖΟΘ δηλ. 7059 - 5508 = 1571
και αναφέρεται στην α' μεταβυζαντινή φάση της μονής , σύμφωνα με τον +Δημ. Αγραφιώτη .

• Η συλλογή φιλοξενεί και αρκετά άλλα ευρήματα της περιοχής π.χ. από τη μονή στο Δερματά , πολλά νομίσματα που προσέφεραν πολλοί που τα είχαν στην κατοχή τους κ.α. και θα παρατεθούν σε άλλη ανάρτηση .
  

• + Μπάτσικας Θαν. "Ο παραδοσιακός γάμος στη Μελιβοία Αγιάς" ( σελ. 193-208 ) . Το άρθρο αναφέρεται με λεπτομέρειες και με αρκετά πλούσιο φωτογραφικό υλικό στο τελετουργικό του γάμου , όπως γίνονταν παλιά στη Μελιβοία .

• Κανδηλάρης Στεφ. "Ενθυμήσεις και επιγραφές από την Μελιβοία , 1732-1947" ( σελ. 209 - 222 ) . Το άρθρο ασχολείται με αρκετές επιγραφές από εκκλησίες και ενθυμήσεις από παλιά λειτουργικά βιβλία , πολύ διαφωτιστικές για διάφορες ιστορικές περιόδους του χωριού , ως Αθανάτη και μετέπειτα ως Μελιβοία .

Η ιστορική Μελίβοια Συλλογικό επιμ. Αρχιμ. Νεκτ. Δρόσος - 2006

(Το έργο υπάρχει σε μορφή PDF στο δικτυακό τόπο του -πρώην- Δήμου Μελιβοίας)

Αναζητώντας την Αρχαία Μελίβοια Συλλογικό - 2010

Μελίβοια - Αθανάτη Τ. Καρδάρας - 1986

Η Αθανάτη στον Μεσοπόλεμο και την Αντίσταση Γ. Ευθυμιάδης - 2000

Μελίβοια - Μαύρο σύννεφο ή σμήνος ενδημικών πουλιών σε ελιγμό ;

Πρόκειται για ένα τεράστιο σμήνος από "γκαραβέλια" (ή αλλιώς ψαρόνια) που αυτό τον καιρό εγκαταβιεί στα πέριξ της Μελιβοίας. Μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα εντυπωσιακό, σχετικό με το θέμα, βίντεο (όχι δικό μας) στη διεύθυνση: http://www.dinfo.gr/?p=49322 .

Βελίκα - Αποδημητικά πουλιά ( 24-08-2010 )